اینفوگرافی: کنسول های کامپیوتری و بازی های شاخص آنها

حجۀالاسلام دکتر محمدعلی ایازی، قرآن‌پژوه و محقق برجسته حوزه فقه است. با او در رابطه با تفاوت تفریح مشروع با عناوین لهو، لغو و لعب از منظر قرآن گفتگو کردیم. او تفریح را امری ممدوح و از نعمت‌های الهی می‌داند، نعمتی که با عناوین فوق، تفاوت روشنی دارد. به باور وی، تفریح در عصر پیامبر و در لسان قرآن، امری ممدوح بود اما با خوش‌گذرانی‌های پادشاهان بنی‌امیه و بنی‌عباس، معصومین نسبت به آن موضع منفی گرفتند.

هرچند می توان از مقالات و پژوهش های متعددی در حوزه بازی های رایانه ای سخن گفت، اما به طور قطع این تعداد مقالات با توجه به گستردگی اترگذاری و ابعاد مختلف موضوع چندان مورد قبول و زیاد نیست. در عین حال نگاشته حاضر با هدف آشنایی با فعالیت های انجام شده و مأخذشناسی مسئله بازی های رایانه ای به گردآوری و نمایه سازی مقالات در این زمینه پرداخته و این مقالات را در دسته های مختلف، فقهی و حقوقی، آموزشی و توانبخشی، اجتماعی و تربیتی، اقتصادی و هنر جهت آشنایی معرفی نموده است.

استفاده از بازی‌های رایانه‌ای در میان قشر مذهبی، امر مذمومی به شمار می‌آید؛ تا آنجا که اگر اصل انجام بازی را نیز بپذیرند، ترویج آن را نادرست می‌انگارند. حجت‌الاسلام دکتر احمدعلی قانع، عضو هیئت‌علمی دانشگاه امام صادق(ع) معتقد است باید نگاه منفی به بازی‌های رایانه‌ای را کنار گذاشت و درصدد ترویج و ساخت بازی‌های بومی با رویکرد دینی و ایرانی بود. به باور وی، خالی کردن این میدان، دقیقاً همان چیزی است که دشمن به دنبال آن است.

سید امین سنجری به‌عنوان یکی از سازندگان بازی‌های رایانه‌ای در کشور، در این یادداشت، به توضیح انواع مختلف بازی‌های رایانه‌ای و شرکت‌های متنوعی که این بازی‌ها را عرضه می‌کنند، پرداخته است.

بازی به معنی هرگونه فعالیتی است که صرفاً به‌قصد سرگرمی و لذت‌جویی باشد و مشمول کسب ‌و کار نشود.

بازی به معنی هرگونه فعالیتی است که صرفاً به قصد سرگرمی و لذت‌جویی باشد و مشمول کسب و کار نشود.

«لعب» از مفاهیم کمتر کارشده فقه اسلامی است. از طرفی برای بررسی حکم بازی‌های رایانه‌ای، نیاز به واکاوی این مفهوم فقهی است؛ چراکه یکی از عناوین قابل انطباق بر بازی‌های رایانه‌ای، همین عنوان است. حجت‌الاسلام سید محمد ابن‌الرضا، استاد خارج فقه حوزه علمیه قم، در گفتگوی اختصاصی با اجتهاد، اگرچه قائل به حرمت لعب نشد اما آن را منافی با کمال انسانی دانست. به باور وی، اتلاف وقت و اضاعه عمر نیز عناوینی است که برای برخی از مردم از جمله طلاب حرام است. او بر همین اساس، بازی‌های رایانه‌ای را برای گروه‌هایی همچون طلاب علوم دینی حرام می‌داند.

حجت‌الاسلام‌والمسلمین جعفری، از مبارزان قبل از انقلاب و فعالان فرهنگی در حوزه و دانشگاه است که تجربه فعالیت فرهنگی در خارج از کشور را هم در کارنامه خود دارد. نگاه مبنایی به پدیده بازی‌های رایانه‌‌ای از منظر فقه و فقها، از دغدغه‌های این کارشناس مذهبی و فرهنگی است. آنچه پیش رو قرار دارد، گزیده‌هایی از طرح مسئله‌ها و دغدغه‌هایی است که در گفت‌وشنود مجله فرهنگ پویا (شماره ۲۹) با حجت‌الاسلام‌والمسلمین جعفری درباره بازی‌ها مطرح شده و می‌تواند دریچه‌ای برای ورود به این پدیده از زاویه فقه و فتوا و ایجاد انگیزه و دغدغه‌‌ای برای طلاب و دانش‌پژوهان این رشته باشد.

آیت‌الله ابوالقاسم علیدوست، نویسنده و استاد مطرح درس خارج فقه حوزه علمیه قم، در مقاله‌ای که در شماره ۸۲ مجله فقه اهل‌بیت منتشر شده است، به بررسی مفهومی و فقهی «لهو» از دیدگاه اسلام پرداخته است. خلاصه‌ای از این مقاله، در زیر می‌آید.