همه چیز درباره بازی‌های رایانه‌ای و شرکت‌های سازنده آن‌ها

اختصاصی شبکه اجتهاد:سید امین سنجری به‌عنوان یکی از سازندگان بازی‌های رایانه‌ای در کشور، در این یادداشت، به توضیح انواع مختلف بازی‌های رایانه‌ای و شرکت‌های متنوعی که این بازی‌ها را عرضه می‌کنند، پرداخته است.


شرکت‌های بازی‌سازی

شرکت‌های سازنده بازی به دو دسته تقسیم می‌شوند: مستقل و غیرمستقل.

شرکت‌های غیرمستقل، شرکت‌هایی هستند که ناشران بزرگ مثل اکتی ویژن، کنامی، کپکام، ناتی داگ، ایی اِی اسپورتس، بلیزارد و… حامی آن‌ها هستند. این ناشران، پول و نیروی فراوانی در اختیار دارند و بازی‌های پرخرج را حمایت می‌کنند. گاهی برای یک بازی حتی تا چهار سال زمان و بیش از دویست میلیون دلار هزینه می‌شود. البته این پول از فروش بازی‌ها به شرکت باز‌می‌گردد. گاهی این ناشران با هم متحد شده و از ساخت بازی حمایت می‌کنند.

شرکت‌های مستقل که نوعاً بازی‌ها را به‌صورت دیجیتالی ارائه می‌دهند، چون ناشر ندارند و تبلیغات برایشان هزینه‌بردار است، بازی را به‌صورت فیزیکی، عرضه نمی‌کنند.

مشخصه بازی‌های غیرمستقل، این است که عموماً فضای زیادی را اشغال می‌کنند، جزئیات گرافیکی زیادی داشته و صحنه‌های سینماتیکی را ارائه می‌دهند. این بازی‌ها دیالوگ‌های فراوان همراه با داستان نسبتاً مفصل و کارگردانی حرفه‌ای دارند و معمولاً درجه سختی این بازی‌ها به‌گونه‌ای است که مخاطبان بیشتری را دربر بگیرد تا بتواند هزینه ساخت بازی را درآورد، در ‌نتیجه برای تمام کردن بازی به مشکل خاصی برنمی‌خوریم اما در مقابل بازی‌های مستقل سعی می‌کنند با خلاقیت و تمرکز بر روی چند نقطه قوت، این خلأ را جبران کنند. بیشتر آن‌ها گیم پلی و گرافیک خاص‌تر و خلاقانه‌تر و چالش‌های جدی‌تری نسبت به بازی‌های بزرگ دارند و رویکرد آن‌ها خلاقیت در بازی و ساخت با هزینه کم است. بازی‌های مستقل، مخاطبان خاص خود را دارند.

ناشرهای بازی، برخی فقط پول را در نظر می‌گیرند و برخی لذت از بازی را هم در نظر دارند. گاهی هم اهداف بالاتری را دنبال می‌کنند و می‌خواهند پیامی را به مخاطبان خود القا کنند و گاهی بازی آن‌ها همراه با شعار است.

گاهی ناشران بزرگ به سفارش سازمانی خاص، بازی را طراحی می‌کنند.

سبک‌های بازی‌ها

۱. اکشن

معروف‌ترین سبک بازی، اکشن است و تقریباً اکثر بازی‌هایی که الآن استفاده می‌شوند، به‌نوعی زیرشاخه اکشن هستند و یا حداقل قسمت‌هایی از بازی، اکشن است. چون اکثر بازی‌ها، سرعت عمل و عکس‌العمل را به چالش می‌کشند.

اکشن یک‌سری زیرشاخه دارد که معروف‌ترینش شوتر است. بازی‌هایی مثل کال آف دیوتی، کانتر، بتل فیلد و… بازی‌های شوتر (تیراندازی) هستند.

در این بازی‌ها شوتر اول‌شخص است. نوع دیگر آن شوتر سوم شخص است. در کل دنیا، بازی شوتر اول‌شخص، محبوب‌تر است، مثل کال آف دیوتی و کانتر. مثال بازی شوتر سوم شخص، بازی جی تی ای(Grand Theft Auto)، آن‌چارتد (Uncharted)، تامب ریدر (Tomb Raider)، اسپلینتر سل (Splinter Cell)  و… است. در این نوع بازی، دوربین بالا و پشت سر قرار دارد. این بازی‌ها نیز از محبوبیت زیادی برخوردارند.

نوع دیگر سبک اکشن، پلت‌فرمر است. این بازی‌ها را اصطلاحاً، دوبعدی و دونیم بعدی می‌گویند؛ مثل بازی ری من (Rayman)، اوری (Ori)، قارچ خور (Super Mario) و بازی‌های سگا و میکرو که عموماً پلت‌فرمر بودند.

نوعی از بازی اکشن، همراه بازی‌های مخفی‌کاری یا Stealt است. مخفی‌کاری بیشتر با سبک‌های دیگر ترکیب می‌شود، مثل مخفی‌کاری و اکشن که بازی‌هایی مثل “اسپلینترسل” معروف‌ترین مثال آن است.

اکشن ادونچر (Action Advanture)، سبک معروف دیگری از اکشن است و امروزه خیلی از بازی‌های پرفروش و محبوب به این سبک ساخته می‌شوند. در نوع اکشن ماجراجویی، صحنه‌های سینماتیک زیاد، دیالوگ‌های فراوان، داستان مفصل، نقاط اوج بالا و پایین حماسی و احساسی زیاد است و به‌نوعی به فیلم‌های سینمایی می‌ماند.

این بازی‌ها به‌گونه‌ای ساخته ‌شده‌اند که گویی در حال تماشای فیلم هستیم و می‌توانیم دیالوگ و تصمیمات شخصیت داستان را انتخاب ‌کنیم. معمولاً این سبک بازی‌ها، یک‌سری حل معما و هر از چند گاهی صحنه‌های اکشن نه‌چندان جدی هم دارند.

۲. ادونچر (ماجراجویی)

بازی ادونچر، نوعی از بازی هست که در آن اکشن وجود ندارد.

شرکت معروفی که بازی‌های ماجراجویانه پرطرفدار می‌سازد، شرکت تل تیل (Tell Tale) است. از ‌جمله بازی‌های ساخته‌شده در این شرکت، بازی “واکینگ دِد” است که با اقتباس از سریال معروف واکینگ دِد ساخته شد. بازی‌کننده، فقط دیالوگ را انتخاب می‌کند و تصمیم می‌گیرد. این تصمیمات باعث می‌شود یک شخصیت بمیرد و یکی زنده بماند و یک‌سری معما و صحنه‌های اکشن نه‌چندان جدی هم وجود دارد.

بازی ادونچر ممکن است اشاره‌ای و کلیکی باشد که بیشتر با موس کار می‌شود. مثلاً در یک محوطه، باید یک‌سری اشیا را بر طبق داستان پیدا کنیم. تمام بازی با اشاره و کلیک است. امروزه بازی‌های اشاره‌ای و کلیکی زیاد شده است؛ مثل بازی‌های سبک اشیای پنهان (Hidden Object) که زیرشاخه بازی اشاره‌ای و کلیک است. بازی‌های جورچین و معمایی هم بخش دیگری از این سبک هستند.

۳. رول پلیینگ (Role-Playing-Game) معروف به (RPG)

سبک معروف و پرطرفدار دیگر، سبک رول پلی‌اینگ یا مخفف آن آرپی‌جی است. معنای آن به فارسی‌ “نقش‌آفرینی” است. همیشه یک قهرمان در این سبک بازی‌ها وجود دارد که در روند بازی کم‌کم پرورش‌ می‌یابد، چه از لحاظ شخصیتی و چه از لحاظ ظاهری (ظاهر لباس و زره و شمشیر و تفنگ). در حین بازی می‌توانیم شخصیت قهرمان را شکل دهیم. در بعضی از این بازی‌ها با تصمیم‌هایی که در بازی می‌گیریم، می‌توانیم شخصیت خیلی مثبت و خوب یا شخصیت بد و منفی باشیم. مشخصه خاص این سبک نسبت به سبک‌های دیگر، شخصیت‌سازی مفصل است. سبک رول پلی‌اینگ چند زیرشاخه دارد؛ مثل اکشن آرپی‌جی.

یک ام ام او آرپی‌جی (MMORPG) هم وجود دارد که خیلی معروف بوده و کلاً آنلاین است. ام ام او مخفف مولتی ماسیو آنلاین (Multi Massive Online) است که یعنی تعداد خیلی زیادی از کاربران حتی تا ده‌ها میلیون نفر هم‌زمان با همدیگر بازی می‌کنند.

بازی خیلی معروف ورلد آف وار کرفت، نوعی بازی ام ام او آرپی‌جی است. در این بازی، یک قهرمان داریم که شخصیت‌اش را می‌سازیم. ارتقای این قهرمان، ماه‌ها طول می‌کشد. این قهرمان، با افراد دیگر در هر جای دنیا می‌جنگد. جنگ وی بر‌خلاف کلش او کلنز، هم‌زمان است.

۴. استراتژی (Strategy)

سبک استراتژی بسیار معروف است. از اولین بازی‌های محبوب و مشهور این سبک می‌توان به بازی قلعه یا همان استرانگ هولد Strong Hold، وارکرفت (WarCraft) و استارکرفت (StarCraft) اشاره کرد. در بازی‌هایی مثل کلش آف کلنز، معمولاً دوربین در بالا قرار دارد که در انگلیسی ایزومتریک نامیده می‌شود. در این سبک، در یک پایگاه، قسمتی را کم‌کم ارتقا داده و بزرگ‌تر می‌کنند، بعد نیرو درست کرده و به یک پایگاه دیگر حمله می‌کنند. این سبک بازی‌ها به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: ریل تایم Real Time و نوبتی Turn Base. ریل تایم یعنی بازی در لحظه انجام می‌شود و وقتی یک بازیکن در حال ارتقا بازی است، آن‌طرف زمین هم یک بازیکن دیگر، نیرویش را ارتقا  می‌دهد و هم‌زمان می‌توانند به همدیگر حمله کرده و درگیر شوند.

بازی استراتژی نوبتی مثل کلش آف کلنز است. در این نوع بازی، هم‌زمان با همدیگر درگیر نمی‌شوید و باید منتظر بمانید تا طرف دیگر بازی کند، سپس شما حمله کنید.

معروف‌ترین بازی استراتژی نوبتی، بازی شطرنج است. در این سبک‌، بازی‌های زیادی داریم، مثل ایکس کام که خیلی معروف بوده و فروش زیادی هم داشته است. بازی اوریجینال سین هم نوعی بازی استراتژی نوبتی است. سبک دیگر استراتژی که معمولاً زیرشاخه ریل تایم قرار می‌گیرد، تاور دیفنس است. این نوع در بازی‌های موبایل بیش‌تر طرفدار دارد. بازی تاور دیفنس در شکل‌های متنوعی تولید شده است. در این بازی به‌طور‌ کلی، دشمن از مسیرهای مشخصی می‌آید تا به پایگاه بازیکن برسد، بازیکن باید در این مسیر یک‌سری تاور یا برج بگذارد تا دشمن را از بین ببرد. این سبک هم خیلی پرطرفدار است و از نمونه بازی‌های معروف این سبک می‌شود به Plants Vs Zombies و KingDom Rush اشاره کرد.

۵. سیمیولیشین (Simulation)

سبک سیمیولیشین یا شبیه‌سازی. مثال آن بازی سیمز است که شبیه‌سازی زندگی را انجام می‌دهد. شبیه‌سازی ماشین‌سواری، شبیه‌سازی هواپیما یا سایر موارد هم وجود دارد. امروزه بازی شبیه‌سازی بسیار متنوع شده و از حالت سرگرمی خارج‌ شده است. این سبک بازی معمولاً برای آموزش‌هایی مثل آموزش خلبانی، ورزش‌های رزمی و دیگر موارد استفاده می‌شود.

بازی سیمس، شبیه‌سازی زندگی است. فرد می‌تواند در بازی از دوران کودکی شروع کرده و خانواده خود را انتخاب کند. سطح اجتماعی، درآمد، شغل، تحصیلات و سایر موارد را انتخاب کرده و مسیر زندگی خود را ترسیم کند. البته این بازی تفصیل و پیچیدگی زیادی ندارد، ولی خیلی پر‌طرفدار شد و فروش زیادی هم داشت.

۶. ورزشی (Sports)

سبک ورزشی تمام بازی‌های ورزشی مثل فوتبال، والیبال، ورزش‌های رزمی و… را در برمی‌گیرد. بازی ماشین‌سواری و مسابقه‌ای و بازی‌هایی مثل تیکن و مورتال کومبت هم در این سبک قرار می‌گیرند.

اسپورتس بیس فایتینگ که ورزشی بر اساس جنگ است هم در این گروه قرار دارد.

بازی مولتی ماسیو آنلاین مثل پوکمون گو مثال دیگری است که در آن با فناوری AR یک‌سری هیولا در محیط واقعی پیدا کرده و پرورش می‌دهند، با هیولاهای دیگر می‌جنگند، گروه و باشگاه درست کرده و در باشگاه، هیولا را تمرین می‌دهند، بازیکن و کاربران دیگر می‌توانند گروه تشکیل داده و با سایر گروه‌ها  بجنگند.

۷. کژوال (Casual game)

کژوال گیم به معنی بازی‌های تفننی و دورهمی است. این بازی‌ها، چالش و پیچیدگی خاصی ندارند. در مقابل کژوال، اصطلاح هارد کور Hard Core را داریم. هارد کور یعنی هسته سخت و به بازی‌هایی گفته می‌شود که هسته بازی، سخت و چالش‌برانگیز است. خیلی از بازی‌های اندرویدی زیرشاخه کژوال هم هستند.

۸. موزیک گیم (Music game)

مثل بازی راک بِند یا بازی گیتار هیرو. این بازی‌ها یک‌سری تایل یا نقاط دارند که باید در زمان مناسب، روی آن‌ها کلیک کرد. این نقاط پشت سر هم و در چند لاین می‌آیند و اگر درست زده شوند، نُت موسیقی درست اجرا می‌شود و فرد احساس می‌کند دارد موسیقی می‌نوازد. این‌ بازی‌ امروزه خیلی محبوب شده و دسته‌های مخصوصی هم برایش ساخته‌ شده است.

سبک منطقی یا لاجیک گیم را هم می‌توان در این گروه قرارداد. این بازی‌ها، منطق فرد را به چالش می‌کشند؛ مثل بازی ۲۰۴۸ که پرطرفدار هم هست. البته این‌ها اکثراً اکشن هم هستند و سرعت عمل در آن‌ها مهم است.

۹. ویدئو گیم Video game genres by purpose

ویدئو گیم، بازی‌هایی هستند که با هدف خاصی درست می‌شوند، مثل ترویج یک دین یا آموزش تحصیلی و علمی خاص. هدف از ساخت این بازی‌ها، جذاب کردن موضوع و جلب‌ توجه گروه هدف است. مثلاً برای آموزش مهارت به معلولان و یا آموزش قرآن و احکام برای کودکان که هم بازی است و هم آموزش.

در انتها باید متذکر شویم که بیش از ۱۲ عنوان اصلی سبک بازی با بیش از ۵۶ عنوان زیرمجموعه وجود دارد که در این یادداشت ما مهم‌ترین سبک‌هایی را که ساخته می‌شود و مخاطبان فراوانی دارد عنوان کردیم.