مباحث فقهی در رابطه با کودکان و حقوق آن‌ها آن‌قدر زیاد است که نه یک پرونده، بلکه یک سایت فقهی نیز برای پرداختن به همه آن‌ها، کار دشواری را در پیش دارد. با این وصف و با توجه به همین نکته، از همان ابتدا تصمیم بر آن شد تا در این پرونده کوچک، تنها به […]

ازنظر نهادهای حقوق بشری، افراد زیر ۱۸ سال کودک محسوب می‌شوند، اما در فقه اسلامی، ملاک خروج از کودکی، بلوغ جسمی است. همین امر موجب شده تا مجازات و تعزیر کودکان بالغ زیر ۱۸ سال در جوامع اسلامی با اعتراض نهادهای حقوق بشری مواجه شود. این موضوع را با آیۀ‌الله محمد قائینی که چند سالی است به تدریس مباحث حدود و دیات در مرکز فقهی ائمه اطهار قم مشغول هستند در میان گذاشتیم. او معتقد بود اجرا نکردن حکم خدا، خود، نوعی ظلم است. علاوه بر اینکه عرصه مجازات را نباید با عواطف و احساسات خلط کرد. خاطره او از غلبه عواطف در هنگام دست زدن به گوسفند در حین ذبح، از نکات جالب این گفتگو بود.

دکتر مجید شایگان فر، استاد حقوق دانشگاه آزاد مشهد و متخصص حقوق جزا و جرم‌شناسی است. با او که سالیانی است، مبحث بزهکاری اطفال را در دانشگاه تدریس می‌کند، تعزیر کودکان نابالغ از منظر فقه و حقوق را به بحث گذاشتیم. به باور وی، عناوینی مثل رشد در حقوق مدنی مبهم است و باید در مورداجرای حدود و تعزیرات بر کودکان دقت کرد تا بزهکار تربیت نکرده باشیم.

انسان در مسیر رشد خود، با پدیده‌ای بسیار اعجاب‌انگیز روبرو می‌شود که باعث به وجود آمدن تغییرات جسمی، روانی و رفتاری بسیاری در انسان می‌شود. البته بلوغ فقط یک پدیده زیستی صرف نیست بلکه می‌توان آن را از آغازین مراحل رشد فکری و اجتماعی دانست که انسان را آماده پذیرش مسئولیت در حوزه‌های مختلف انسانی […]

مجازات مرتد،ازجمله احکامی است که در چند سال اخیر، مورد هجوم و نقد جوامع روشنفکری قرار گرفته است. زمانی‌که این حکم برای افراد زیر ۱۸ سال صادر می‌شود (که ازنظر منشور حقوق کودک، کودک محسوب می‌شوند) مورد اعتراض مدافعین حقوق کودکان نیز قرار می‌گیرد. دربارهمجازات کودکان مرتدی که به‌صرف انتخاب دینی برخلاف دین پدر و مادرشان، مستحق اعدام می‌شوند، با آیۀالله گرامی، استاد باسابقه حوزه علمیه قم، به بحث نشستیم.به باور وی، صرف ارتداد فکری، موجب جریان حد نیست.او با تفسیر خاصی که از ارتداد دارد،معتقد است این مجازات حتی برای بالغین نیز جای بحث دارد.

الف: فقهی-حقوقی بررسی و تحلیل اماره عدم مسئولیت کیفری اطفال سال انتشار: ۱۳۹۴ محل انتشار: دومین همایش ملی عدالت، اخلاق، فقه و حقوق نویسندگان: حسین هوشمندی – دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق جزا، واحد میبد، دانشگاه آزاد اسلامی، میبد، ایران چکیده مقاله: عدم مسئولیت کیفری اطفال برخلاف اسباب مانع مسئولیت کیفری که وجود آن باید در هر مورد خاص ثابت […]

ادله فراوانی از کتاب و سنت و عقل و اجماع بر حرمت اذیت کردن مؤمن دلالت می‌کند. برخی از این ادلّه همچون حکم عقل، البته از ایذاء مؤمن فراتر رفته و اذیت کردن هر انسانی را قبیح می‌شمارد.

گفتمان فقه اسلامی و میثاق حقوقی بین‌الملل، در این نقطه اشتراک دارند که سن کودک را متفاوت با سنی تعیین می‌کنند که معمولاً در فرهنگ‌عامه به ذهن متبادر می‌شود و همچنین معیارشان، خصوصاً درباره فقه اسلامی، ماهیت زیستی (بیولوژیک) دارد و ازاین‌رو سنّ شخص را معیار پایان دوره کودکی و ورود به دوره بزرگ‌سالی قرار داده‌اند. البته امروزه در قرن بیست‌ویک، با بسطی در دوگانه مفهومیِ «کودک/بزرگ‌سال» روبه‌روییم؛ بسطی که حاصل آن مفهوم و دوره «نوجوانی» با سابقه‌ای کمتر از یک سده است.

دکتر حسام قپانچی، دارای دکترای حقوق و عضو هیئت‌علمی دانشگاه فردوسی مشهد است. تلاش‌های علمی و نوشتن چندین مقاله و سال‌ها تدریس فقه و حقوق، او را به یکی از بهترین افرادی بدل کرده که می‌تواند راجع به تعزیر کودکان بالغ، از منظر فقه و حقوق سخن بگوید. او معتقد است قرار دادن ۱۸ سال به‌عنوان سن مسئولیت تام کیفری، نافی وجود مسئولیت ناقص برای زیر ۱۸ ساله‌ها نیست.

آیت‌الله فاضل مالکی، از شاگردان آیت‌الله سید محمدباقر صدر و از مبارزان قدیمی انتفاضه در عراق و انقلاب اسلامی در ایران است. وی پس از مراجعت اجباری از عراق، در درس آیات عظام تبریزی و وحید خراسانی شرکت نمود و پس‌ از آن، خود کرسی تدریس سطوح عالی و خارج را بنا نهاد. داماد شهید سید محمدباقر حکیم، علاوه بر تدریس خارج فقه و اصول و خطابه در مجامع عرب‌زبان، یکی از محققان برجسته در حوزه فقه مستحدثات نیز به شمار می‌رود. او تحقیقات مفصلی نیز در حوزه فقه کودکان داشته که در بخشی از موسوعه فقهی جدید خود که به‌زودی منتشر خواهد شد، مندرج است. با او درباره حکم تنبیه کودکان در اسلام گفت‌وگو کردیم.