حجت‌الاسلام والمسلمین سید منذر حکیم، رئیس پژوهشکده «الذریه ‌النبویه» در حوزه علمیه قم و پایه‌گذار گروه فقه تخصصی خانواده در جامعه ‌المصطفی ‌العالمیه است. او همچنین سرپرستی گروه تحقیق کتاب «الاصول‌ العامه‌ للفقه ‌المقارن» تألیف شهید سیّد محمدتقی حکیم را نیز به عهده داشته و علاوه بر آن، آراء مرحوم آیت‌الله عبدالهادی فضلی را نیز مورد مداقه قرار داده است. آشنایی وی با آراء این دو اصولی، بهانه‌ای شد تا با او در رابطه با ساختار پیشنهادی این دو فقیه برای دانش اصول ‌فقه گفت‌وگو کنیم.

در رابطه با فلسفه دانش اصول‌ فقه، نگاشته‌های زیادی وجود ندارد. حجّت‌الإسلام والمسلمین سعید ضیائی‌فر، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، سال‌هاست که یکی از دغدغه‌های مطالعاتی و پژوهشی خود را در فلسفه اصول‌فقه قرار داده است. وی که چند سالی است درس خارج فلسفه اصول‌ فقه را نیز آغاز نموده است، در این یادداشت، به بایسته‌های ساختار فلسفه اصول‌فقه از دیدگاه خود می‌پردازد.

حجّت الاسلام و المسلمین حمید درایتی اگرچه در محافل عمومی به حفظ قرآن و نهج‌البلاغه و داوری مسابقات شهره است، امّا در محافل حوزوی، او را استاد برجسته فقه و اصول می‌دانند. او که ده سالی ست تدریس خارج فقه و اصول را آغاز کرده است، همواره به دنبال دستیابی به ساختاری معیار برای دانش اصول بود تا ارتباط مباحث دران، به‌روشنی مشخص گردد. دانش‌آموخته حوزه قم و مشهد، پس از تلاش فراوان، حاصل تأملات خود را در ساختار زیر ارائه داده است.

سیّد مجتبی نورمفیدی، فرزند آیۀالله سیّد کاظم نورمفیدی، نماینده ولی‌فقیه در استان گلستان و امام‌جمعه گرگان است. او پس‌ازآن که در سال ۶۲ وارد حوزه علمیّه قم شد و دروس سطح را گذرانید، در دوره خارج، علاوه بر دائی خود (آیۀالله محمد فاضل لنکرانی) از آیات تبریزی، وحید و شبیری زنجانی نیز استفاده نمود. عضو هیئت‌مدیره مرکز فقهی ائمّه اطهار، علاوه بر سال‌ها تدریس دوره‌های سطح و خارج، کتاب‌های مختلفی در موضوعاتی از قبیل حکم ظاهری، نظریه حق‌الطاعه، خطابات قانونیه، بلوغ دختران و ... نگاشته است. او به‌تازگی، ساختار جدیدی برای دانش اصول‌فقه ارائه داده است که در زیر می‌آید.

حجه الإسلام محمّدتقی اکبرنژاد، اگرچه با جلسات بررسی زوائد علم اصول شناخته شده است؛ امّا پیش از این، سال‌ها با مسجد مقدّس جمکران همکاری داشته و با مجلّه «کاوشی‌نو در فقه‌اسلامی» همکاری می‌کرده است. او پس از یک سال مدیریّت در حوزه علمیّه کنگاور، مؤسّسه فقاهت و تمدن سازی را راه اندازی کرد و به ترویج افکار خود در دو دانش اصول و فقه پرداخت. نگارش شش جلد کتاب در رابطه با روش استنباط (که البتّه هنوز چاپ نشده‌اند)، حاکی از تلاش جدی وی در عرصه تحوّل است. با این همه، ناظران بیرونی، تا به حال، کمتر با پیشنهاد علمی وی برای دوران پساتحوّل آشنا شده‌اند. او در این یادداشت، از ساختار پیشنهادی خود برای دانش اصول فقه پرده بر می‌دارد.