سند ملی بازیهای رایانه‌ای

اختصاصی شبکه اجتهاد:شورای عالی فضای مجازی، در جلسه بیست و ششم پس از تشکیل (مورخ ۱۰/۳/۹۳)، سند ملی بازیهای رایانه‌ای را تحت عنوان «شناسنامه برنامه ملی بازیهای رایانه‌ای» به تصویب رساند تا مبنایی برای سیاست گذاری‌های آینده کشور در این حوزه باشد. این سند البته مورد نقد برخی صاحب نظران قرار گرفته که در ضمن سایر مطالب این مجله، بدان‌ها اشاره شده است. در زیر، متن سند که برای اولین باز منتشر می‌شود را ذکر می‌کنیم تا قضاوت در رابطه با صحت و سقم نقدهای وارد به آن، به صورت دقیق‌تری میسر گردد.


این برنامه از چهار بخش تشکیل شده ست.

سیاست‌های حاکم

اقدامات کلان

الزامات

اقدامات خرد

«سیاست‌های حاکم بر برنامه ملی» جهت‌گیری کلی برنامه را مشخص نموده و «اقدامات کلان» وظایف دستگاه‌ها در راستای تحقق سیاست‌های حاکم را نشان می‌دهد. «الزامات برنامه»، به بیان سیاست‌های اجرایی پرداخته و «اقدامات خرد» اقدام عملیاتی متناظر هر اقدام کلان را نشان می‌دهد.

… در این سند، پس از ذکر سیاست‌های حاکم بر برنامه که چهارچوب و جهت‌گیری اقدامات دستگاه‌ها را مشخص می‌کند، شناسنامه هر اقدام کلان ارائه شده است. به همین منظور ابتدا مسائل مربوط به هر اقدام کلان که ضرورت اجرایی شدن آن را نشان می‌دهد بیان شده و سپس اقدامات کلان و دستگاه‌های متولی و همکار در قالب جدول آمده است. در پایان نیز الزامات و اقدامات خرد مورد نیاز برای تحقق اقدامات کلانِ مصوب شورای عالی ارائه گردیده است.

 

سیاست‌های کلان

مصوب شورای عالی فضای مجازی

سیاست کلان ۱

اولویت‌بخشی به محتوا، فرهنگ‌سازی عمومی و جریان‌سازی فرهنگی در داخل کشور و در عرصه بین‌الملل و مقابله مؤثر با تهاجم فرهنگی با تکیه بر اندیشه‌ها و ارزش‌های اسلامی و سبک زندگی ایرانی-اسلامی

سیاست کلان ۲

تقویت و ارتقای سطح آموزش و تربیت سرمایه‌های انسانی متعهد، متخصص و کارآمد مورد نیاز صنعت بازی‌های رایانه‌ای

سیاست کلان ۳

ایجاد فضای رقابتی، توسعه فضای کسب‌وکار در صنعت بازی‌های رایانه‌ای و تأمین و تقویت زمینه‌های مشارکت مؤثر و حداکثری بخش خصوصی و تعاونی در جهت گسترش تولید، سرمایه‌گذاری داخلی و فعالیت‌های مشترک بین‌المللی

سیاست کلان

توسعه برنامه‌های پژوهشی، رصد و آینده‌نگری

سیاست کلان ۵

حمایت از نخبگان، شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان و ارتقای حمایت از مالکیت آثار

سیاست کلان ۶

کسب خودکفایی صنعتی، گسترش بازار و افزایش صادرات محصولات بازی‌های رایانه‌ای داخلی و ایجاد فرصت‌های جدید شغلی

 

شناسنامه اقدام کلان ۱

آموزش و پژوهش

بیان مسأله

«نیروی انسانی»، محور اصلی در ساخت بازی به شمار می‌رود؛ بدین معنا که هزینه نیروی کار از سایر هزینه‌های سرمایه‌گذاری برای تولید بازی بیش‌تر است؛ به‌گونه‌ای که بخش اعظمی از هزینه پروژه تولید بازی، صرف نیروی کار می‌شود. با توجه به وجود نیروی انسانی جوان و بااستعداد، کشور ایران در تولید بازی‌های رایانه‌ای دارای مزیت نسبی بوده و در صورت برنامه‌ریزی دقیق می‌تواند به سهم قابل توجهی از بازار جهانی دست پیدا کند.

یکی از مهم‌ترین موانع موفقیت در زمینه تولید و صادرات بازی، کمبود نیروی انسانی آموزش‌دیده و متخصص در کشور است. در تولید یک بازی موفق لازم است تا اعضای تیم سازنده، طیف وسیعی از مهارت‌های خلاقانه، فنی، محتوایی و تجاری را دارا باشند. مطالعات انجام شده نشان می‌دهد که در کشورهای مختلف دوره‌های آموزشی تخصصی این حوزه در قالب‌های دوره‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت در مؤسسات آموزشی، دانشگاه‌ها و مدارس تخصصی بازی‌سازی برگزار می‌گردد. اما در کشور ما، تنها تعداد محدودی از دانشگاه‌ها، به ارائه این آموزش‌ها می‌پردازند که جوابگوی نیازهای کشور نیست.

علاوه بر خلأهای آموزشی، کمبودهای پژوهشی در این زمینه، موجب بروز اشکالات زیرساختی در بخش‌های فنی و محتوایی ساخت بازی در کشور شده است. دستیابی به فناوری‌های جدید در زمینه بازی‌های رایانه‌ای، جز با پژوهش‌های فنی امکان‌پذیر نیست. در بخش محتوایی نیز به علت عدم وجود الگوی اسلامی ایرانی در طراحی بازی، برخی بازی‌های ساخته شده به بازی‌های غربی شباهت پیدا کرده است.

از این‌رو، به‌منظور ارتقاء آموزش و ساماندهی پژوهش در موضوعات مرتبط با بازی‌های رایانه‌ای و حل مشکلات موجود در این زمینه اقدام کلان ۱ به تصویب رسید.

اقدام کلان ۱

متن مصوبه شورای عالی فضای مجازی جلسه ۲۶ مورخ ۲۵/۹/۹۴

الزامات و سیاست‌های اجرایی

متن مصوبه کمیسیون عالی ارتقاء تولید محتوا جلسه ۳۱

 

الزامات و سیاست‌های اجرایی

متن مصوبه کمیسیون عالی ارتقاء تولید محتوا جلسه ۳۱

الزامات و سیاست‌های اجرایی

متن مصوبه کمیسیون عالی ارتقاء تولید محتوا جلسه ۳۱

 

الزامات و سیاست‌های اجرایی

متن مصوبه کمیسیون عالی ارتقاء تولید محتوا جلسه ۴۰

 

شناسنامه اقدام کلان ۲

فرهنگ‌سازی و آموزش عمومی

بیان مسأله

مطالعات نشان می‌دهد بازی‌های رایانه‌ای می‌تواند آثار مثبت و یا منفی بسیاری بر روح و جسم مخاطبان خود داشته باشد این در حالیست که بسیاری از خانواده‌ها، بازی‌های رایانه‌ای را تنها یک سرگرمی می‌دانند. بی‌اعتنایی نسبت به این موضوع، ناشی از ضعف در فرهگ‌سازی و اطلاع‌رسانی در زمینه فرصت‌ها و تهدیدهای بازی‌های رایانه‌ای است.

انتخاب بازی‌های نامناسب و استفاده بیش از حد از آن‌ها پیامدهای منفی بسیاری برای کاربران در پی داشته است. همچنین کمبود فرهنگ‌سازی در راستای استفاده از ابزارهایی مانند رده‌بندی سنی بازی‌ها، خانواده‌ها را در مواجهه با این پدیده نوظهور در وضعیت انفعال قرار داده است. لذا لازم است به مخاطبان بازی آموزش‌های لازم در این زمینه ارائه شده و تلاش شود تا استفاده از ابزارهای فوق، به یک فرهنگ عمومی تبدیل گردد. اما با توجه به کمبود نیروی آگاه و کارشناس در این زمینه، انتقال این آموزش‌ها به اقشار مختلف جامعه، نیازمند تربیت کارشناس و مروج در این زمینه می‌باشد.

اقدام کلان ۲

متن مصوبه شورای عالی فضای مجازی جلسه ۲۶ مورخ ۲۵/۹/۹۴

الزامات و سیاست‌های اجرایی

متن مصوبه کمیسیون عالی ارتقاء تولید محتوا جلسه ۴۰

 

شناسنامه اقدام کلان ۳

توسعه فضای کسب و کار

بیان مسأله

در شرایطی که رقابت سالم در بازار حکم‌فرما نباشد، بهترین محصولات نیز توان رقابت را نداشته و از چرخه تولید خارج خواهند شد. فراهم نمودن این شراط یکی از وظایف دولت‌ها به شمار می‌آید. در حال حاضر به علت تکثیر غیرمجاز بازی‌های خارجی و انتشار رایگان آن‌ها در فضای مجازی، بازی‌های خارجی با قیمتی به مراتب کمتر از قیمت تمام شده، به دست مصرف‌کننده می‌رسند. این موضوع رقابت را برای تولیدکنندگان ایرانی که قصد دارند هزینه‌های ساخت بازی را از فروش در بازار تأمین کنند، سخت و غیرممکن نموده است.

در چنین شرایطی، بهترین راه‌حل برای برون‌رفت از وضعیت فعلی و بهبود فضای کسب و کار، دریافت عوارض از بازی‌های خارجی و ارائه تسهیلات مالیاتی به تولیکنندگان داخلی می‌باشد. این اقدام، منجر به افزایش قیمت بازی‌های خارجی و کاهش هزینه تولید بازی‌های داخلی خواهد شد که زمینه‌ساز فعالیت شرکت‌های داخلی است.

اقدام کلان ۳

متن مصوبه شورای عالی فضای مجازی جلسه ۲۶ مورخ ۲۵/۹/۹۴

الزامات و سیاست‌های اجرایی

متن مصوبه کمیسیون عالی ارتقاء تولید محتوا جلسه ۳۰، ۳۷، ۳۸ و ۳۹

شناسنامه اقدام کلان ۴

ساماندهی مجوزها

بیان مسأله

بازی‌هایی که در دسترس کودکان و نوجوانان قرار می‌گیرند، باید ویژگی‌های لازم برای حفظ سلامت روحی و جسمی کاربران را دارا باشند. لذا کلیه افرادی که در زمینه تولید، توزیع و انتشار بازی‌های رایانه‌ای فعالیت می‌نمایند، باید استانداردهای لازم را رعایت نمایند. تحقق این امر از طریق مجوزدهی و مجازات متخلفین امکان‌پذیر است. مطالعات انجام شده حاکی از آن است که اکثر کشورها، استانداردها و شرایط اقتصادی و فرهنگی خاصی را برای انتشار بازی‌های رایانه‌ای در کشور خود در نظر گرفته‌اند.

اقدام کلان ۴

متن مصوبه شورای عالی فضای مجازی جلسه ۲۶ مورخ ۲۵/۹/۹۴

الزامات و سیاست‌های اجرایی

متن مصوبه کمیسیون عالی ارتقاء تولید محتوا جلسه ۳۷، ۳۸، ۳۹، ۴۰

الزامات و سیاست‌های اجرایی

متن مصوبه کمیسیون عالی ارتقاء تولید محتوا جلسه ۳۷، ۳۸، ۳۹، ۴۰

الزامات و سیاست‌های اجرایی

متن مصوبه کمیسیون عالی ارتقاء تولید محتوا جلسه ۳۷، ۳۸، ۳۹، ۴۰

الزامات و سیاست‌های اجرایی

متن مصوبه کمیسیون عالی ارتقاء تولید محتوا جلسه ۳۷، ۳۸، ۳۹، ۴۰

الزامات و سیاست‌های اجرایی

متن مصوبه کمیسیون عالی ارتقاء تولید محتوا جلسه ۳۷، ۳۸، ۳۹، ۴۰

شناسنامه اقدام کلان ۵ و ۶ و ۷

حمایت

بیان مسأله

فراهم نبودن زیرساخت‌ها جهت بازگشت سرمایه، موجب کاهش تمایل بخش خصوصی به سرمایه‌گذاری در تولید بازی گردیده است. منظور از زیرساخت، تمامی شرایط و امکاناتی است که بخش خصوصی برای تولید، فروش و کسب سود متعارف نیاز دارد. گرچه حمایت مستقیم از تولید و نشر بازی تا زمان فراهم آمدن زیرساخت‌های لازم، ضروری است.

با وجود استقبال مخاطبین بین‌المللی از برخی بازی‌های ایرانی، تولیدکنندگان برای صادرات محصولات خود با مشکلات مختلفی مواجه هستند. این موضوع منجر به کاهش سهم ایران در گردش مالی عظیم صنعت بازی در جهان شده است. حمایت از صادرات بازی می‌تواند موجب کاهش این مشکلات و زمینه‌ساز حضور تولیدکنندگان در عرصه‌های بین‌المللی شده و منجر به شکل‌گیری اقتصادی قوی در صنعت بازی داخلی گردد.

اقدام کلان ۵ و ۶ و ۷

متن مصوبه شورای عالی فضای مجازی جلسه ۲۶ مورخ ۲۵/۹/۹۴

الزامات و سیاست‌های اجرایی

شناسنامه اقدامات کلان ۸

نظارت

بیان مسأله

وجود برخی تخلفات در مبادی توزیع و تکثیر بازی، همانند سایت‌های توزیع دیجیتال، کارخانجات تکثیر حامل‌های دیجیتال و شرکت‌های توزیع‌کننده عمده، منجر به انتشار مقادیر بالایی از بازی‌های غیرمجاز در بازار مصرف می‌شوند. لذا نظارت و برخورد بازدارنده با متخلفین در این عرصه ضروری است. همچنین با توجه به تخلفاتی که هم‌اکنون در برخی بازی‌سراها رخ می‌دهد نیاز به نظارت بر این مراکز نیز وجود دارد. همچنین نهادهای مختلف از جمله مراکز قضایی و انتظامی برای انجام این مهم، به داده‌های حاصل از رصد سایر دستگاه‌ها و تحلیل آن‌ها در جهت اتخاذ تصمیمات به‌موقع و عالمانه نیاز دارند.

اقدام کلان ۸

متن مصوبه شورای عالی فضای مجازی جلسه ۲۶ مورخ ۲۵/۹/۹۴

الزامات و سیاست‌های اجرایی

متن مصوبه کمیسیون عالی ارتقاء تولید محتوا جلسه ۳۷، ۳۸، ۳۹، ۴۰

شناسنامه اقدام کلان ۹ و ۱۰

اصلاح و تنقیح قوانین

بیان مسأله

با توجه به اهمیت تقویت و به‌روزرسانی قوانین موجود در حوزه بازی‌های رایانه‌ای در راستای برخورد قضایی با متخلفین از مجوزهای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و ضوابط تعیین شده از سوی آن وزارتخانه و نیاز مبرم به افزایش بازدارندگی مجازات‌ها، بازنگری در قوانین مربوطه ضروری به نظر می‌رسد.

اقدام کلان ۹ و ۱۰

متن مصوبه شورای عالی فضای مجازی جلسه ۲۶ مورخ ۲۵/۹/۹۴

الزامات و سیاست‌های اجرایی

متن مصوبه کمیسیون عالی ارتقاء تولید محتوا جلسه ۳۸

سایر اقدامات (مصوب شورای عالی فضای مجازی)

سایر اقدامات ۱

کلیه بازی‌های رایانه‌ای داخلی و خارجی برای انتشار در کشور می‌بایست از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مجوز دریافت نمایند.

سایر اقدامات ۲

سازمان صدا و سیمای ج. ا. ا. و شهرداری‌ها با تأیید وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نسبت به ارائه تخفیفات مؤثر برای تبلیغات بازی‌های رایانه‌ای ایرانی اقدام نمایند.